Interview Energiearmoede in De Ronde Venen

Interview over Energiearmoede in De Ronde Venen

De Energieke Rondeveners zijn in 2022 begonnen met het project Energiehulp Thuis. In dit project gaan vrijwilligers in tweetallen (een klusser en een energiecoach) langs bij mensen met een hoge energierekening en een laag inkomen om hen te helpen met energie besparen.

Anders dan in veel andere gemeenten is er niet gekozen voor een wijkgerichte aanpak, waarbij vrijwilligers van deur tot deur gaan, maar voor een aanmeldsysteem. Joke van Wieringen, bestuurslid en energiecoach Energieke Rondeveners: “Wij willen eerst mensen de kans geven om zichzelf aan te melden. Pas als er te weinig meldingen binnenkomen overwegen we een wijkaanpak.” Maar die blijkt vooralsnog niet nodig te zijn. In het stookseizoen 2022-2023 meldden zich honderden inwoners aan voor de Energiehulp en werden in totaal 221 woningen met onder meer tochtstrips, radiatorfolie, brievenbusborstels en ledlampen energiezuiniger gemaakt. Ook kregen de bewoners advies over energiebesparing door een placemat met 24 tips te bespreken en achter te laten. De vrijwilligers van de Energieke Rondeveners hadden er hun handen vol aan, want een Energiehulpbezoek duurt gemiddeld 2,5 uur.

Met de gemeente is de afspraak gemaakt dat iedere inwoner die energietoeslag aanvraagt de flyer Energiehulp Thuis van de Energieke Rondeveners krijgt opgestuurd. Voor deze werkwijze is gekozen omdat de gemeente vanwege privacywetgeving geen adresgegevens mag doorgeven. Daarnaast worden er Energiehulp flyers uitgedeeld bij de Voedselbank, Vluchtelingenwerk en diverse servicepunten van de lokale welzijnsorganisatie, waaronder ook het Geldpunt, een loket waar mensen terecht kunnen voor hulp bij financiële problemen. Medewerkers van deze organisaties kunnen ook uitleg geven aan bewoners die de flyer niet helemaal snappen en hen helpen bij het aanmelden.

Joke: “Wij werken nauw samen met organisaties uit het sociaal domein. Zij hebben vaak al de contacten en het vertrouwen van de mensen die wij ook willen bereiken.” De gemeente De Ronde Venen ondersteunt dit project door een deel van de energiearmoede gelden vanuit het Rijk door te sluizen naar de Energieke Rondeveners. Per woning mag 250 euro aan energiebesparende maatregelen worden besteed, de vrijwillige energiecoaches en energieklussers kunnen -als ze dat willen- een vergoeding van 35 euro per bezochte woning krijgen. In de praktijk blijkt dat het beschikbare bedrag in geen enkele woning besteed wordt, zelfs niet als je één of twee radiatorventilatoren aanbrengt in daarvoor geschikte huizen. Joke: “We hebben voor die 221 woningen maar een deel van de beschikbare subsidie gebruikt, we kunnen dus nog doorgaan. De wethouder is blij met ons initiatief: “hij had dit zelf niet zo snel voor elkaar gekregen.” voegt ze er aan toe.

Ze heeft waardering voor de steun van de gemeente, maar zou graag zien dat de gemeente zelf ook een actieve rol pakt. Joke: “Ondanks het grote aantal aanmeldingen hielden we vorig jaar toch een flink budget van enkele tienduizenden euro’s over. Dat geld zou je in kunnen zetten voor vervolgacties. Denk aan een FIXbrigade plus die langsgaat bij woningen met grotere gebreken -zoals enkel glas- die onze energieklussers niet kunnen verhelpen. Of leg zonnepanelen op daken van bewoners met een minimuminkomen. Daarmee verlaag je de energierekening op de langere termijn.“
Inmiddels hebben de Energieke Rondeveners uitgebreid contact gehad met de lokale woningcorporatie Cazas over het opzetten van zo’n soort FIXbrigade Plus, die dan de door de klusteams geconstateerde ‘grote gebreken’ moet gaan verhelpen.

Ondertussen is het stookseizoen begonnen en zijn er in dit nieuwe seizoen inmiddels 80 aanmeldingen. Dat zijn er minder dan in het vorige seizoen. Volgens Joke komt dat doordat de energieprijzen nu lager liggen, maar ook omdat mensen vaak zelf al besparende maatregelen hebben aangebracht.

De Energieke Rondeveners doen er alles aan om de aanmelding voor de Energiehulp Thuis en de benadering van inwoners zo laagdrempelig mogelijk te maken. Mensen die zich hebben aangemeld krijgen een mail van de energiecoach als ze aan de beurt zijn. Daarin staat het telefoonnummer waarmee de coach gaat bellen om een afspraak te maken en alvast een paar vragen te stellen over het energieverbruik. Joke: “We bellen met een nummer dat van te voren bij de bewoner bekend is gemaakt, anders nemen ze vaak de telefoon niet op.”

Ook heeft Energiehulp Thuis tolken ter beschikking. Deze kunnen worden ingezet bij bezoek aan statushouders en arbeidsmigranten die het Nederlands (nog) onvoldoende beheersen.

Behalve voor de bewoners proberen de Energieke Rondeveners ook goed voor hun eigen vrijwilligers te zorgen. Alle vrijwilligers krijgen een uitgebreide training. Ook is er een mannelijke en een vrouwelijke vertrouwenspersoon. Deze kan bijvoorbeeld worden ingeschakeld als vrijwilligers bij huisbezoeken iets onaangenaams hebben meegemaakt. Hun inzet is gelukkig nog niet nodig geweest. Daarnaast wordt voor alle vrijwilligers een VOG aangevraagd. Joke: “Energiecoaches en -klussers komen vaak bij kwetsbare groepen over de vloer. Daar moet je je als projectleiding op een verantwoorde manier op voorbereiden.”

Utrechters in actie tegen energiearmoede