Stilstaan bij de wereld tijdens en na de coronacrisis

In korte tijd is ons leven totaal veranderd. Ruim twee maanden geleden lazen we in de krant over Wuhan en de uitbraak van een nieuw virus. Vervolgens leefden we mee met Noord Italië en begin maart moesten in eigen land verkouden mensen thuis blijven. Inmiddels zijn alle scholen dicht gegaan en is het stil geworden op straat. De overheid voert crisisbeleid, mensen in de zorg werken dubbele diensten, vele mensen werken thuis. Terwijl de lente losbarst blijven we in de tuin en op het balkon.

april 17, 2020

Voor iedereen heeft het virus ingrijpende gevolgen. Veel mensen zijn bezorgd over dierbaren die ziek zijn of kwetsbaar. We missen het contact met vrienden en familie. Veel ondernemers en werknemers hebben grote zorgen over de toekomst. Tegelijkertijd maakt deze crisis ook mooie dingen los. Er is veel waardering voor werk dat mensen doen, in de zorg en breder: wat altijd vanzelfsprekend leek wordt bijzonder. We kijken meer dan vóór deze crisis naar elkaar om, steken de helpende hand toe; we laten een enorme creativiteit en inventiviteit zien; we vertragen noodgedwongen. En kunnen kleine ervaringen dichtbij met nieuwe aandacht waarderen; een wandelingetje in de wijk of natuur dichtbij, een praatje op straat.

We kunnen nog nauwelijks bevatten wat deze crisis teweeg zal brengen. Voor ons in Nederland, als dit lang gaat duren. Laat staan wereldwijd, waar de kwetsbaarheid op veel plekken nog veel groter is dan bij ons. Veel zal afhangen van hoe lang het gaat duren. Hoe groot de crisis wordt en wanneer het opnieuw opbouwen daadwerkelijk begint, we kunnen er slechts naar gissen. Net zomin kunnen we ons voorstellen tot welke blijvende veranderingen deze crisis zal leiden.

Ik hoop dat deze crisis en de manier waarop we daarmee omgaan ons iets leert voor de aanpak van een aantal andere crises die de afgelopen jaren zo urgent zijn geworden, zoals de klimaatcrisis, maar ook de biodiversiteits- en de grondstoffencrisis. Door de meeste mensen worden ze (nog) minder dicht bij het persoonlijk leven ervaren. En ook de ernst is misschien niet voor iedereen even bekend. Deze crises voltrekken zich langzaam en buiten onze directe waarneming, maar zonder ingrijpen zijn ze op termijn omvangrijker en blijvender dan de coronacrisis. Kunnen we de kwetsbaarheid die we nu voelen door het virus, de solidariteit en zorg die mensen naar elkaar tonen, de daadkracht die overheden nu laten zien en de waardering daarvoor, de herwaardering van wetenschappelijke kennis als basis voor politieke besluiten, ook aanwenden voor de aanpak van die andere crises?

Ik hoop dat de fase van economische opbouw die zal volgen op deze crisis, tegelijkertijd gericht zal zijn op het bestrijden van die andere crises. Dat we gaan bouwen aan een duurzame samenleving en economie. Wat we nu meemaken legt daarvoor misschien de basis. We ervaren nu immers sterk waar het echt om gaat in het leven, wat we werkelijke belangrijk vinden.

Zoals ik al zei: we kunnen niet voorspellen wat deze crisis nog allemaal teweegbrengt. Wel kunnen we nu al voorzichtig beginnen na te denken over ingrediënten voor het herstel na de crisis. Op de korte termijn is het crisismanagement, snel en zo goed mogelijk reageren op wat er gebeurt. Ik wens iedereen veel veerkracht in deze moeilijke tijd.