Inzichten uit de onlinebijeenkomst Ontwerp en aanleg Silvopasture, Agroforestry

april 22, 2021

Inzichten uit de onlinebijeenkomst Ontwerp en aanleg Silvopasture, Agroforestry

Op 13 april organiseerde de NMU een online bijeenkomst in samenwerking met Sjef van Dongen en boer Ron van Zandbrink. Zij bespraken hoe tot een agroforestry ontwerp gekomen wordt, hoe de aanleg aan te pakken en deelden persoonlijke ervaringen met het aanleggen van een silvopasture.

Sjef van Dongen van Fruitzforlife wil met agroforestry bijdragen aan een omslag in de landbouw. Hij wil toewerken naar biodiversiteitsherstel en is overtuigd dat daar voor ondernemers een goed verdienmodel in zit. Zijn bedrijf ondersteunt agrariërs en particulieren bij de aanpak en aanleg van voedselbossen en agroforestry. Voorbeelden hiervan zijn de Herenboerderijen die door heel Nederland te vinden zijn. Volgens Sjef is agroforestry in vele vormen toe te passen. In meest complexe vorm als voedselbos waarin van alles door elkaar groeit in verschillende hoogte lagen en in de meest eenvoudige vorm met een paar walnotenbomen in een grasland. Leidend in keuzes voor het ontwerp noemde hij: het profiel en de passie van de ondernemer, de huidige bedrijfsvoering, lokale bodem en klimaat, afzetmogelijkheden en mechanisatie in beheer en oogst. Vervolgens wordt het ontwerp aangepakt door een vlekkenplan te maken op basis van grond kwaliteit en afstand tot de huiskavel. Op basis daarvan wordt een beplantingsplan gemaakt. Er wordt samengewerkt met financieel adviseurs of accountants om financiële aannames te doen over opbrengst en verkoop.

Ron van Zandbrink van ‘Boerderij tussen de Hagen’ uit Stoutenburg vervolgde de bijeenkomst met zijn verhaal over de omschakeling van het biologische melkveebedrijf van hem en zijn ouders. Toen hij het bedrijf begon over te nemen wilde hij meerdere bedrijfstakken hebben en haalde daaruit veel inspiratie uit het boek ‘Herstellende Landbouw’ van Mark Shepard. Ron’s doel is om financieel sterk te staan en zich te richten op een klimaatbestendige toekomst. In de omschakeling was het voor hem ook belangrijk dat de nieuwe takken van het bedrijf bijdragen aan de melkveehouderij, dit blijft namelijk de belangrijkste financiële motor. Verder moest het ontwerp multifunctioneel en bewerkbaar blijven. Hij heeft enkele jaren geleden al een eerste perceel ingericht en heeft in februari 2021 zijn silvopasture uitgebreid.

De belangrijkste punten van zijn ontwerp zijn de noord-zuid oriëntatie van de bomen, met een rij-afstand van 20 meter hart-op-hart. Dit is gedaan zodat de loonwerker er in twee keer doorheen kan. Ook moest er genoeg ruimte zijn voor de koeien om gemakkelijk weg te kunnen. De silvopasture is verdeeld over twee percelen, de kalverweide met appel, peer en hazelaar, en een perceel met walnoot, kastanje, honingbes, aalbes, kruisbes, framboos en braam. De rassen heeft hij zich laten aanbevelen door Fruitzforlife. Voor de aanleg van de rijen werd een frees gebruikt. De bescherming van jonge boompjes bestaat uit een bescherming aan de onderkant en schrikdraad. Het schrikdraad wordt ondergronds tussen de rijen verbonden, zodat er voor de koeien genoeg beweegruimte blijft. Op dit moment is de aanplant nog dun en fragiel en wordt er uitgekeken naar de groei. Sommige struiken hebben het zwaar, maar de kruisbessen en aalbessen zijn al goed aangeslagen, ook de hazelaars lopen uit. Zijn visie is om de oogst lokaal te verkopen, direct van de boerderij of bij winkels in de buurt. Als alles op volle kracht draait denkt Ron er zeker een half of heel inkomen uit te kunnen halen.

Sjef en Ron’s belangrijkste lessen zijn:

Het ontwerp moet goed aansluiten op het profiel van de ondernemer. Dat profiel is de basis.
Het ontwerp ligt niet vast, maar is een continu proces waarin mogelijkheden meebewegen met de wensen van de ondernemer.
Je begint met een vlekkenplan en daaruit volgt een beplantingsplan.
In de uitvoering is het belangrijk om niet alles in één keer te willen doen, maar gefaseerd over meerdere jaren.
Irrigatie speelt een belangrijke rol, vooral in zandgronden die onderhevig zijn aan droogte.
Gaandeweg leer je als melkveehouder steeds meer over wat wel en niet werkt in het beheer.
Let goed op wanneer bepaalde soorten en rassen geoogst worden, dit brengt een werkpiek met zich mee die met andere bedrijfsactiviteiten ernaast heel onhandig kan uitkomen.

Bekijk hieronder het filmpje!

Tags: