De Route van de Toekomst: etappe 7

februari 28, 2024

De Route van de Toekomst: etappe 7

Door Ieke Benschop 

De Natuur en Milieufederatie Utrecht loopt de Route van de Toekomst. Projectleider Ieke Benschop bezoekt samen met collega’s lokale duurzaamheidsinitiatieven en spreekt met mensen die ze op haar pad tegenkomt, over de toekomst van onze mooie provincie. Dat doet ze aan de hand van de NMU beelden van het Landschap van de Toekomst. De NMU hoopt zo nieuwe verbindingen te leggen, nieuwe vrienden te maken en inspiratie te bieden voor nog meer duurzame projecten. Vandaag: haar verslag van de zevende etappe, van Woerden via Zegveld naar de Woerdense Verlaat. 

Duurzaamheidswinkel 

Vandaag weer op pad met Bas Gadiot, de toekomst regisseur die met ons een podcast maakt. Duurzaamheidsvechter Brecht van der Laan staat ons op te wachten op station Woerden, met z’n zoontje Jep. In de duurzaamheidswinkel ontmoeten we Jacqueline van Noordenne. Ook zij wil ons wel vertellen waar ze mee bezig is. 

Brecht is actief bij Duurzaam Woerden en bij Woerden Energie. Hij zet momenteel zijn tanden in een natuurinclusief zonneveld, op een oude boomgaard. Het project heet Zonnegaard Lievaard. Hij leerde over natuurinclusieve zonnevelden tijdens een cursus ‘Energieboswachter’ bij de NMU. 

Brecht heeft ervoor gekozen klein en bescheiden te leven, waardoor hij met minder geld toe kan. Hierdoor heeft hij tijd om op vrijwillige basis mooie dingen te doen in zijn directe omgeving. Als we hem vragen hoe hij hiertoe gekomen is, vertelt hij dat hij veel in het buitenland gewoond en gewerkt heeft en het effect van onze levensstandaard op levens elders zag. Hij is zich superbewust van alles. En steeds gevoeliger voor ‘climate justice’. 

Jacqueline heeft een vergelijkbare missie. “Ik hou het bewust klein en zet me in op het niveau waar ik invloed op heb.” Jacqueline heeft de recyclebar in het leven geroepen. Met sloophout en emmers van de Jumbo, creëerde zij een rek waarin van alles ingeleverd kan worden: kurk, kroonkurken, knopen, CD’S, cartridges, wol, kaarsvet, etc etc. “En het leuke is,” aldus Jacqueline, “dat mensen ook weer met nieuwe ideeën komen, zoals het inzamelen en opnieuw gebruiken van jampotjes. Ja, waarom ze eerst in de glasbak gooien, het glas tot 1600 graden verhitten en er vervolgens weer nieuwe van maken?”. Ook zijn er ruilkasten: voor handwerkspullen, puzzels, planten en een met steeds een wisselend thema. 

Het is een topplek. Er komen drie duurzaamheidsthema’s bij elkaar: energietransitie (showroom met warmtepompen en zonnepanelen), groen (stekkies, info over groendak etc) en de circulaire economie (lenen, ruilen, hergebruiken, etc). Luister hier het gesprek met Brecht en Jacqueline terug. 

De Oogstwinkel Woerden 

Een winkel waar natuurinclusieve (bijna allemaal biologische) boeren uit de omgeving hun producten verkopen voor een eerlijke prijs. De boeren leveren verse, gezonde producten en zorgen goed voor de bodem en de dieren. Mensen kunnen zeven dagen in de week van 6 tot 22 uur met een app de winkel in en zelf afrekenen. Dit is de tweede Oogstwinkel in Nederland, de eerste staat in Leiden en er is er nu ook een in Haarlem. “En we hopen op nog veel meer van dit soort winkels en dat steeds meer mensen zich bewust worden van gezond eten en gezond leven. We zorgen hiermee ook voor meer natuur in het landelijk gebied”, aldus Ria, die zorgt dat de winkel goed bevoorraad blijft. We lopen de deur uit terwijl leverancier De Lindegaard kratten met biologische groenten aflevert. Luister hier het gesprek met Ria terug. 

Bakkerij De Leeuw in Zegveld 

Onder het genot van koffie en een roombroodje respectievelijk apfelstrüdel in Bakkerij De Leeuw, raken we aan de praat met Annalies. Zij komt oorspronkelijk uit Bodegraven maar trouwde met Jan en woont sindsdien in Zegveld. Ze vertelt dat het hier 60 jaar geleden een ‘hobbeldebobbel’ weg was. Er liep hier een wetering, mensen hadden bruggen om bij hun huis te komen, of bij de kerk. Bakkerij De Leeuw is de oudste bakkerij: er wordt hier al zeker 400 jaar brood gebakken. 

Als ik haar vraag te reageren op de toekomstbeelden van de NMU, krijgen we een afwerende reactie: “Nee, zo met die grote partijen water en minder vee, zo zien wij hier de toekomst niet” en ze schuift de kaarten weer terug over de balie. 

De NMU schetste de toekomst van het Groene Hart waar meer ruimte is voor water en natuur, (water)recreatie, windmolens en zonnevelden op water. Dit betekent minder koeien en hoogbouw aan de randen van het gebied. Annalies vindt dat de boeren in dit gebied moeten blijven. “Ze zijn de beste rentmeesters voor het land. Maar als we in dit gebied al dat water moeten bergen, dan kunnen de koeien niet meer de wei in. Waar komt ons voedsel dan vandaan? Vanwege Natura2000 zijn er boeren het gebied uit geëmigreerd. Laat vooral het platteland, platteland blijven. Hoogbouw vinden wij in dit gebied niet gewenst.” 

Jan vult aan: “We krijgen nu windmolens. Dat is op zich prima, want dat lost een probleem op. Maar waar ik moeite mee heb, is dat als die dingen er staan, er een vergunning is afgegeven. Ik wil dan wel weten wat er daarna met die vergunning gebeurt. Als een bepaalde hoogte is vergund en de molen wordt afgebroken, komt er dan een slimme meneer die hier de hoogte in gaat bouwen?”. 

“En een stal die niet meer gebruikt wordt: kan een boer daar caravans in stallen? Of kies je voor sociale huurwoningen op zo’n plekkie? De gemeente wil dat niet, want dat zijn dan te weinig huizen bij elkaar. De vraag is ‘Hoe doe je het goed?’.” 

Verder pratend blijken Annalies en Jan een kleine voetafdruk, en ook echt een mening over onze levensstandaard te hebben. “Waarom wil iedereen toch altijd groter en meer? En overal heen vliegen… terwijl we weten hoe slecht dat is voor het milieu?”. Dat snapt Annalies niet. Jan: “We zullen moeten leren leven met minder luxe”. Jan refereert aan een uitzending van First Dates waarin een 19 jarige jongen vertelt dat hij zich vastplakt op de A12 en echt probéert minder te vliegen. Jan had op zijn 19e nog nooit gevlogen, hoor!

We raken steeds meer aan de praat. We mogen de bakkerij in, en ook hun geweldige tuin met uitzicht op het groene hart. Daar vieren Jan en Annalies vakantie! Jan tuurt graag de verte in vanuit zijn tuin. Helemaal tot aan Zwammerdam is er geen weg die de rust verstoort! 

Jan vertelt dat zijn vader 30 varkens had. Zijn opa is in de jaren 20 varkens gaan merken, voor de overheid. Het was zijn lievelingsbeest. Tot 1992, toen de veepest uitbrak en hij preventief zijn drie fokvarkens moest wegdoen, liepen ze hier nog. Vroeger liepen er buiten meer koeien en schapen. Er waren ook meer bomen; veel elzen. Maar er zijn er veel gekapt, onder andere om economische redenen. “Ik zou meer bomen wel mooi en leuk vinden.” 

Tot slot, met betrekking tot waterbeheer, zegt Jan: “Er zullen wel technische ontwikkelingen en innovaties komen die het hier leefbaar houden.”  Luister hier het gesprek met Annalies en Jan terug. 

De Meije & de Nieuwkoopse Plassen 

Langs de Meije lopen we over vers gerenoveerd wegdek. “Heerlijk voor racefietsen!”, aldus Bas. De werkzaamheden zijn nodig vanwege de wegverzakkingen die plaatsvinden door het inklinkende veen. En het veen klinkt in door de laag gehouden waterstand voor de landbouw. Boeren hebben die lage stand nodig voor het houden van hun vee en het maaien van het gras. Voor ons glaasje melk, yoghurt en kaas dus. Én voor de export.  

Op het pad langs de Nieuwkoopse Plassen doet het ons deugd op een bord langs de weg te lezen dat er 12 boeren aan de slag gaan met natuurvriendelijke inrichten van oevers. Een project gefinancierd door Europa. 

Wat kun jij doen? 

• Wil je net als Brecht ook aan de slag met een natuurinclusief zonneveld? Meld je dan aan voor de training tot energieboswachter, of neem contact op met Laura Smid. 
• Wil je net als Jacqueline ook aan de slag met een recyclebar of iets anders wat bijdraagt aan de circulaire economie? Neem contact op met Ieke Benschop.  
• Wil je weten wat jouw gemeente doet aan de circulaire economie? Neem contact op met Pauline van Norden. 
• Wil je ook producten kopen van duurzame boeren uit eigen regio? Kijk dan op ons Servicepunt Lokaal Voedsel, of neem contact op met Alex Daniel 
• Benieuwd naar de visie van de NMU; het Landschap van de Toekomst? Lees deze hier.  
• Wil je dat we bij je langskomen en/of een podcast maken? Laat het ons weten! Mail Ieke. 

Deze blog is onderdeel van de Route van de Toekomst. Lees ook de  vorige etappes.  

 Etappe 1 (deel 1)
Etappe 1 (deel 2)
Etappe 2
Etappe 3
Etappe 4
Etappe 5 

Etappe 6