De Route van de Toekomst: etappe 10

december 10, 2024

De Route van de Toekomst: etappe 10

Door Ieke Benschop 

De Natuur en Milieufederatie Utrecht loopt de Route van de Toekomst. Projectleider Ieke Benschop bezoekt lokale duurzaamheidsinitiatieven en spreekt met mensen die ze op haar pad tegenkomt, over de toekomst van onze mooie provincie. Dat doet ze aan de hand van de NMU beelden van het Landschap van de Toekomst. De NMU hoopt zo nieuwe verbindingen te leggen, nieuwe vrienden te maken en inspiratie te bieden voor nog meer duurzame projecten. Vandaag: haar verslag van de tiende etappe, van Abcoude, via rivier Het Gein, langs het Amsterdam Rijnkanaal en fort Nigtevecht. Alle etappes van de Route van de Toekomst zijn terug te vinden op deze pagina.

Donderdag 18 april. Samen met collega Isabel Kruisheer en Bas Gadiot (de toekomstregisseur die met ons een podcast maakt) staan we om 8.30 uur op station Abcoude. Het is prachtig weer. En dat is mazzel, want de hele week regent en hagelt het al. Maar de blauwe lucht en die heerlijke witte wolken kleuren de dag.

Vandaag hebben we afgesproken met Wilma en Henk den Hartog. Zij hebben een biologisch melkveebedrijf, maar doen er van alles naast. Daar horen we graag meer over, en ook over hoe zij tegen de toekomst aankijken. Langs het spoor passeren we een buurtgroenproject waar Isabel bij betrokken is. We lopen het spoor over en houden de rivier het Gein aan onze linkerhand. De route is makkelijk, als we deze kronkelweg volgen, komen we vanzelf uit bij Wilma en Henk van boerderij Hartstocht.

Boerderij Hartstocht –  aan de keukentafel

Koffie? Ja lekker. We schuiven aan, aan de keukentafel in de gezellige keuken. Henk is er, vader van het gezin, Wilma, moeder van het gezin en hun zwager uit Vinkeveen drinkt ook een bakkie mee. Ikzelf heb het geluk dat de hond van het gezin onder de tafel bij me komt zitten.

We vragen Henk en Wilma wat hun bedrijf karakteriseert en welke stappen zij hebben gezet om een duurzamer bedrijf te worden dan gemiddeld. Ze vertellen dat zij jaren terug al keuzes maakten die niet gemiddeld waren. Hierdoor voldoen zij nu makkelijker aan de eisen van deze tijd. Waar hoorden we dat eerder? (oja, bij boer Jan in Oudewater). Zie etappe 6.

Henk nam eind jaren ’80 met zijn broer het bedrijf over en na een oorspronkelijke intensiveringsslag met Holsteinkoeien en een melkquotum van 1 miljoen liter melk, bouwden de broers in de jaren ’90 hun varkens- en schapentak af en schakelden ze om naar biologische melkveehouderij. Ze begonnen met composteren van maaisel uit ecologisch beheerde terreinen, waaronder ook stadsparken. Nadat het bedrijf in 2004 gesplitst werd tussen de broers begon de extensivering. De blaarkopkoe kwam na 70 jaar weer terug op de boerderij.

Wilma ontvangt per jaar zo’n 35 schoolklassen. Kinderen uit de stad die de natuur op het boerenerf komen proeven. Wilma vindt het intens, maar zou dit niet willen ruilen voor een baantje in het dorp. Ofschoon dat meer zou opleveren. “Ik vind het te leuk en te belangrijk om kinderen deze kans te geven.”

Net als we het over de toekomst van het bedrijf hebben, komt Evita binnen. De dochter die het bedrijf zal overnemen. Deze jonge dierenarts vertelt dat zij – net als haar ouders deden – andere keuzes zal maken dan haar ouders. Ze wil bijvoorbeeld de kalfjes langer bij de moederkoe houden na hun geboorte. “En”, zo zegt ze, “dat betekent wel wat voor de prijs van de melk. Knappe koppen hebben berekend dat melk van een koe die haar kalfjes zoogt, tot wel 90 cent per liter duurder zal zijn dan nu gangbare melk. Dat is nog een groot verschil met de 15 cent extra die Kalverliefde-melk nu als meerprijs heeft”. We wensen haar heel veel succes, lopen een rondje en gaan op bezoek bij Pieter.

Rondje over het erf

De grote composthoop, die is niet meer met een goede schop te bewerken. Rode bieten grote hoeveelheden om in te kuilen! Droge koeien binnen omdat het nog te nat is in de weilanden, de melkkoeien staan wél lekker in de wei. En Bas zag dit plaatje: de weerspiegeling in de plas water op het erf.

De zelfpluktuin van Pieter

Dan lopen we naar de zelfpluktuin. Pieter biedt een kop koffie aan en heeft wel even tijd om te vertellen over wat hij hier doet. En vooral waarom. Hij huurt 0,7 hectare land van Henk. En teelt daar gewassen voor mensen die lid zijn van de ‘Tuinen van Hartstocht’. Pieter is afgestudeerd bioloog en leerde daar van alles uit de boeken. “Net als ik vroeger, denken studenten dat alles simpel is. En problemen in de landbouw op te lossen zijn met bijvoorbeeld permacultuur.” Pieter zei tegen hen: “Ga het maar doen. Ga maar ervaren dat het niet persé makkelijk is.” Pieter zou graag zijn plan, met een tuin en bomen en dynamiek, op grote schaal toegepast zien. Of meer van dit soort (kleinschalige) tuinen: op elke boerderij een hectare groente. Hij is in ieder geval blij met de grond die hij hier tot zijn beschikking heeft. Pieter vraagt zich af of Henk heeft verteld wat hij er van vindt dat de moestuin er is. Want het is populaire grond zo dicht bij de boerderij: goede grond om koeien op te laten lopen…

We lopen nog even terug naar Henk om de vraag van Pieter te stellen. Henk geeft aan dat, ondanks dat het lastig is dat de grond dichtbij de boerderij moeilijk gemist kan worden voor de koeien, hij blij is met Pieter zijn moestuin: dit zorgt ervoor dat er mensen op zijn erf komen en dan ook even de boerderijwinkel inlopen om wat te kopen.

Langs het kanaal

Bas weet dat je beter aan de westzijde van het kanaal kan lopen. Dat is rustiger. En laat dat – contra-intuïtief – nou ook de Utrechtse kant van het kanaal zijn!

Fort Nigtevegt

En dan komen we langs een paradijsje: Fort Nigtevecht. We eten een boterhammetje en turen over het water…  alert om mogelijk een over het water scherende ijsvogel te zien. Die moet hier wel zitten! Maar nee, helaas. Wel veel anders moois. En gekke kale bomenstaken.

Dan aan het einde van de wandeling nog een paar ooievaars. Maar horen en zien we nou toch ook grutto’s? Nee, helaas. Ook niet als we hem roepen, zoals we leerden van Boer Bote in de film “Vogels kun je niet melken”. Tot slot de tekst op de gevel van een woning: “Land Houdt Stand”.

Wat kun jij doen?

• Wil je meer weten over wat de NMU doet om duurzame landbouw met natuur te stimuleren, kijk eens op onze website.
• Wil je meer weten over boerderij Hartstocht: kijk op de website van het bedrijf.
• Wil je, net als mogelijk is bij Tuinen van Hartstocht, en in de boerderijwinkel van Henk en Wilma, producten kopen van duurzame boeren uit eigen regio? Kijk dan op ons Servicepunt Lokaal Voedsel, of neem contact op met mijn collega Alex Daniel.
• Wil je net als Boerderij Hartstocht aan de slag met agroforestry, (meer) bomen op jouw land, kijk dan eens hier of neem contact op met Isabel.
• Wil je een mooie film zien over een boer die gek is op grutto’s? Kijk ‘Vogels kun je niet melken’.
• Benieuwd naar de visie van de NMU; het Landschap van de Toekomst? Lees deze hier.
• Wil je dat we bij je langskomen en/of een podcast maken? Laat het ons weten! Mail Ieke.

Bekijk alle etappes op de verzamelpagina!

Route van de Toekomst