Proces en invloed

Het is ook handig om van te voren te bedenken wat reëel en haalbaar is. Nuttige informatie voor mensen die in actie willen komen tegen ruimtelijke ontwikkelingen is te vinden in het Handboek Behoud het Landschap van Milieudefensie.

De drie fasen

Bij grotere plannen (zoals een bestemmingsplan) kunnen drie fasen onderscheiden worden waarin op verschillende manieren invloed kan worden uitgeoefend op de ontwikkeling:

• het voortraject;
• de politieke besluitvorming;
• de gang naar de rechter.

Het voortraject

Voordat de officiële procedures starten wordt er vaak al over de plannen gesproken tussen de initiatiefnemer en de gemeente. Omdat in deze fase nog veel dingen open liggen, heeft actie in deze fase de meeste kans van slagen.

In de nieuwe Omgevingswet zal meer nadruk worden gelegd op participatie. De gemeente zal in de kennisgeving van een omgevingsplan moeten opnemen hoe de gemeente de participatie zal gaan vormgeven. In het omgevingsplan moet dus staan hoe de gemeente burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en andere bestuursorganen bij de voorbereiding betrokken heeft.

De politieke besluitvorming

In veel gevallen zal de gemeenteraad een besluit over een plan moeten nemen. Voordat de gemeente een beslissing neemt is er de mogelijkheid om te reageren. Klik hier meer informatie over de procedures van een bestemmingsplan of omgevingsvergunning.

De gang naar de rechter

Tegen een besluit van de gemeente kan in veel gevallen bezwaar worden gemaakt of (hoger) beroep ingesteld worden. Het is hierbij van belang om de volgende twee situaties in acht te nemen:

• • Bezwaar maken of in (hoger) beroep gaan kan alleen wanneer u of uw groep eerder gereageerd hebben en alleen tegen de dingen die hierbij eerder genoemd zijn. Het is dus belangrijk om dit inspraakmoment niet voorbij te laten gaan.
  • De rechter gaat niet op de stoel van de gemeente zitten. Dat wil zeggen dat de gemeente de inhoudelijke keuzes maakt. De rechter toetst slechts of daarbij procedurefouten zijn gemaakt, of alle onderzoeken zijn uitgevoerd en of alle belangen zijn meegewogen.

Communicatie en draagvlak

Vaak zijn groepen bij de strijd tegen een bouwproject vooral gericht op het direct beïnvloeden van de besluitvorming. Maar om het verzet zo effectief mogelijk te maken, is het ook belangrijk aandacht te besteden aan het voeren van een publiekscampagne. Enkele belangrijke aandachtspunten die in het Handboek Behoud het landschap genoemd worden, zijn:

• Tijdens het actievoeren is het van belang dat anderen weten wat uw standpunt of dat van uw groep is en dat anderen deze ideeën ook ondersteunen.
• De ervaring leert dat mensen het beste te mobiliseren zijn voor een activiteit als zij de urgentie van de kwestie inzien en voelen. Duidelijke informatie die mensen herhaaldelijk onder ogen krijgen is hiervoor een vereiste. Kies voor activiteiten dus de juiste momenten uit.
• Gebruik verschillende publiciteitsmiddelen zoals posters, flyers, ingezonden brieven in de krant, agendaberichten, informatie op de eigen website of e-mailberichten. Ook kan men kiezen voor het organiseren van bijeenkomsten, activiteiten of debatten.

Planschade

Indien men verwacht vermogensschade (waardevermindering van onroerende zaken) of inkomensschade te lijden als gevolg van een ruimtelijke ontwikkeling, kan men een claim voor planschade indienen bij de gemeente. Deze zogeheten ‘tegemoetkoming in schade’ is het financiële nadeel dat een betrokkene heeft door het verschil tussen de nieuwe (onvoorziene) planologische situatie en de bestaande/oude situatie. Een eventuele vergoeding van het financiële nadeel kan pas aangevraagd worden als er sprake is van een onherroepelijk bestemmingsplan, uitwerkingsplan, wijzigingsplan of een onherroepelijke omgevingsvergunning (gericht op het afwijken van het bestemmingsplan).