Voedselboscursussen

In de provincie Utrecht is er groeiende belangstelling voor voedselbossen. Deze bossen kunnen bijdragen aan de connectie tussen platteland en stad, het herstel van de biodiversiteit en aan de lokale voedselproductie. Particulieren en grondbezitters nemen steeds vaker initiatief voor de aanplant van voedselbossen. Voor boeren kan het een aanvulling zijn op de bedrijfsvoering. Maar wat is een voedselbos precies? En hoe kom je van idee tot uitvoering? Op deze pagina vind je een overzicht van cursussen en trainingen die je kunt volgen in aanloop naar, of ter verbetering van, een voedselbos. 

Wat is een voedselbos?
Het woord voedselbos wordt tegenwoordig te pas en te onpas gebruikt. Green Deal voedselbossen, een coalitie van overheden, NGO, hoger onderwijs, onderzoeksinstellingen en koplopers uit de praktijk, heeft de volgende definitie opgeschreven: “Een voedselbos is een door mensen ontworpen productief ecosysteem naar het voorbeeld van een natuurlijk bos, met een hoge diversiteit aan meerjarige en/of houtige soorten, waarvan delen (vruchten, zaden, bladeren, stengels ed.) voor de mens als voedsel dienen. Met aanwezigheid van: 

• een kruinlaag van hogere bomen; 
• minimaal 3 van de andere niches of vegetatielagen van resp. lagere bomen, struiken, kruiden, bodembedekkers, ondergrondse gewassen en klimplanten; 
• een rijk bosbodemleven.  

Een voedselbos heeft een robuuste omvang, d.w.z. een oppervlakte van minimaal 0,5 hectare in een ecologisch rijke omgeving; in een ernstig verarmde omgeving is een minimale oppervlakte tot 20 hectare vereist.”

Het begrip voedselbos is erg ruim en komt dan ook in allerlei vormen voor: van erg productief tot een meer extensieve vorm. Waar je voorkeur ook naar uitgaat, bij het starten of beheren van een voedselbos komt er ontzettend veel op je af. Er zijn inmiddels aardig wat voedselbos cursussen in Nederland die je hier bij kunnen helpen. Of je nou beginner bent, of gevorderd.  

“Basiscursus voedselbossen XTRA – met ontwerpstappen” van Circle Ecology
Tweedaagse cursus óf online
Live bijeenkomsten: 16 september & 14 oktober + excursie (16 oktober)
Online: online zelfstudie + live rondleiding bij Het Voedselrijk, en excursie naar voedselbos Ketelbroek (2 uur) op een dagdeel in het weekend (16 oktober).
Kosten: €225 – €235
Heb je over voedselbossen gehoord, gezien of gelezen, en ben je benieuwd naar meer? Overweeg je of een voedselbos iets kan zijn voor jou, jouw buurt of stad, of jouw onderneming, en wil je je oriënteren? Dan is deze voedselbos introductiecursus een uitstekende eerste stap. Je krijgt inzicht in de vele mogelijkheden van voedselbossen, en kunt een beeld vormen van wat dit voor jou zou kunnen betekenen. Meer informatie vind je hier.

Introductie voedselbossen (ook in een stadstuin) van PermacultuurCentrum Haarlem
Datum: 14 oktober 2022
Locatie: Haarlem
Kosten: €50,- inclusief koffie en thee

Tijdens deze cursus maak je kennis met de basisprincipes. Je krijgt een rondleiding door het voedselbos van PermaCultuurCentrum Haarlem. Je leert hoe de basisprincipes in de praktijk uitgewerkt kunnen worden. In het kort wordt een overzicht gegeven over de zaken waar je bij het ontwerpen van een voedselbos op moet letten. Meer informatie vind je hier.

Basiscursus voedselbossen inclusief praktijkdag van de Brabantse Milieufederatie
Eerste bijeenkomst: 18 oktober 2022
Aantal bijeenkomsten: 4
Kosten: €199,-
Locatie: Tilburg en online

In deze cursus leer de basisprincipes van voedselbossen, zodat je hiermee zelf aan de slag kunt. De cursus bestaat uit 3 avonden en 1 praktijkdag. Op de praktijkdag worden verschillende voedselbossen bezocht. De cursus wordt gegeven door Wouter van Eck en Martijn Ballemans. Zij hebben al jaren ervaring met het creëren van voedselbossen. Meer informatie vind je hier.

Online voedselbos cursus van Puur Permacultuur
Kosten: €247,- voor één jaar toegang. 
Wil je een cursus in je eigen tijd afleggen? Dan is deze online voedselbos cursus iets voor je. De cursus neemt je stap voor stap mee in de basiskennis, waardoor je het voedselbos concept goed gaat begrijpen. Daarnaast krijg je tal van praktische handvatten waarmee je zelf aan de slag kunt gaan. Daarnaast is er een aparte pagina waarop je direct kunt communiceren met cursusgenoten en oud cursisten. Meer informatie vind je hier. 

Voedselbos online Q&A sessies van Puur Permacultuur
Eerste sessie: 11 oktober 2022
Kosten: €97,- voor 5 online Q&A sessies
Locatie: Online
Heb je vragen over de aanleg of beheer van een voedselbos? Dan zijn deze Q&A sessies iets voor je. Tijdens de sessies worden je vragen beantwoord door Martijn Ballemans. Vooraf kun je je vragen opsturen. De sessies worden opgenomen, na afloop ontvang je hiervan een link. Mocht het dus niet lukken om bij de sessie aanwezig te zijn of wil je het nog rustig terugkijken dan is dat geen probleem. Meer informatie vind je hier.

Training ‘Start een Voedselbos’ van Start Voedselbos
Kosten: €295 of €325, afhankelijk van keuze tussen groepsbijeenkomst of individuele rondleiding (€475 of €525 voor 2 personen van hetzelfde initiatief)
Deze training bestaat uit drie onderdelen:

• Online training, 20 lessen die je kunt volgen wanneer je wilt; 
• Modelplan voor een voedselbos, dit ontvang je met de post; 
• Offline groepsbijeenkomst of individuele afspraak in Voedselbos Benthuizen (Zuid-Holland). 

De training ‘Start een voedselbos’ is bedoeld voor mensen die serieus overwegen om een voedselbos op te starten. Burgers, boeren, buitenlui met of zonder land, met een wens, idee of droom. In de training leer je op een projectmatige manier tot een gedegen plan te komen.

Online cursus voedselbosJE van Casa Natura
Begint vanaf: oktober 2022
Locatie: online
Kosten: €375,- inclusief boek

Excursie voedselbossen Haarzuilens
Datum:  2 november 2022
Tijd:       15:00-17:00 uur
Locatie:  Thematerweg 10, 3455 SN Utrecht
Voor:       Agrariërs, grondeigenaren, voedselbos-initiatiefnemers in de Provincie Utrecht
Meer info

Ben je geïnteresseerd in het aanleggen van een voedselbos maar heb je niet veel grond? Dan is deze cursus iets voor je. Tijdens de cursus maak je een ontwerp voor je eigen voedselbos. Je leert hoe je de lagen het kunt indelen en waar je rekening mee moet houden. Elke week ontvang je een lesbrief hierin staan voedselbos tips, recepten en de planten die gezaaid kunnen worden. Elke maand ontvang je een deel van de cursus. Meer informatie vind je hier.

Mis je een cursus in dit overzicht? Mail deze dan naar Isabel Kruisheer.

Start in 2023:

Cursus Bedrijfsmodellen en marketing van voedselbossen van de Brabantse Milieufederatie
Eerste bijeenkomst: 20 januari 2023
Aantal bijeenkomsten: 4
Kosten: €499,-
Locatie: nader te bepalen
Wil je meer weten van het runnen van een voedselbos als bedrijf? Dan is deze cursus iets voor jou. Met deze cursus leer je de basisprincipes van bedrijfsmodellen en marketing van voedselbossen. De cursus is praktijkgericht. Je doorloopt tijdens de cursus het proces van het maken van een compleet bedrijfsplan voor een eigen voedselbos. De cursus is voor iedereen te volgen, voorkennis is niet noodzakelijk. Meer informatie vind je hier.

Cursus voedselbos plantgoed vermeerderen van Voedsel uit het Bos
Eerste bijeenkomst: 9 maart 2023
Aantal bijeenkomsten: 3
Kosten: €550,- excl. BTW, inclusief materialen en lunch
Locatie: Hengelo, Zeewolde en Nijmegen

Wil je leren hoe je hoe je de planten in je voedselbos kunt enten, stekken, zaaien en verzorgen? Dan is deze cursus iets voor jou. In deze cursus leert Martijn Aalbrecht je alle aspecten van de vermeerdering van houtige soorten. Je leert de aspecten van het vermeerderen toe te passen op je eigen voedselbos. Meer informatie vind je hier.

Ontwerp cursus voedselbos en eetbare tuin van Puur Permacultuur
Eerste bijeenkomst: 6 april 2023
Aantal bijeenkomsten: 7
Kosten: €895,- inclusief cursusmateriaal, koffie/thee en 5 dagen lunch
Locatie: Dongen

Tijdens deze cursus leer je wat een voedselbos precies is en hoe je een voedselbos of eetbare tuin inricht. Je bezoekt verschillende projecten waarbij het ontwerp onder de loep wordt genomen en uitleg gegeven wordt van de beheerder. Je leert planten kennen en leert hoe je ze kunt vermeerderen en enten. De cursus is zowel voor beginners als voor gevorderden. Meer informatie vind je hier.