Wethouders brainstormen over verduurzaming huurwoningen

september 25, 2017

Wethouders brainstormen over verduurzaming huurwoningen

Hoe worden de vele huurwoningen zo snel mogelijk energieneutraal? Over die vraag brainstormden op 13 september vijf wethouders duurzaamheid. Duidelijk werd dat gemeenten onmisbaar zijn als verbinders en bemiddelaars.

Op  13 september ontving wethouder Hans Haring in het gemeentehuis van Woerden vier wethouders duurzaamheid van Alphen aan de Rijn, Gouda, Zeist en Woerden. Doel: een interessante discussie over de hoognodige verduurzaming van onze woningen. Dit alles in het kader van Stookjerijk, een programma om samen de energiebesparing te versnellen in de sociale huursector.

Hoe pakken we de verduurzaming aan en welke rol kunnen gemeenten daarin spelen? En welke moeilijkheden komen we tegen? Waar zijn de wethouders  trots op als het gaat om het verduurzamen van de woningen binnen hun gemeenten? En hoe is de samenwerking met woningcorporaties en bewoners in dit proces als het gaat om samen naar een duurzame woningvoorraad toe te werken?

Lokale energie initiatieven als koplopers

Tijdens de discussie komen goede ideeën en ervaringen aan het licht. Johan Varkevisser (Zeist) spreekt zijn waardering uit voor de inzet van de lokale energie initiatieven. ‘Zij spelen een belangrijke rol om draagvlak te creëren voor de verduurzaming van de huizen van de bewoners.’ Ed Leest (Alphen aan de Rijn) zegt veel kennis op te doen via actieve ‘energiemakelaars’. ‘Het is uiteindelijk jouw duurzame buurman met zijn directe ervaringen die je over de streep kan trekken.’

Maar wat als die buurman geen woningeigenaar is, maar een huurder? Op dat punt heeft de gemeente Woerden goede ervaringen. In Woerden is weinig verzet tegen verduurzaming van de corporatiewoningen; de bewoners zijn overwegend ‘positief kritisch’. Maar ze verwachten wel dat de overheid de duurzame maatregelen aan hun woningen gaat betalen.

Gemeente als verbinder en bemiddelaar

De wethouders worstelen wel met een spanningsveld. Enerzijds willen ze de vaart erin zetten en veel huizen in een keer verduurzamen. Anderzijds willen ze de woningcorporaties zover krijgen om de huizen te verduurzamen, waarbij ze de bewoners in het proces meenemen. Ze beseffen dat zij als wethouders een belangrijke bemiddelende en verbindende rol hebben tussen de bewoners, corporaties en bouwers.

Men is ook realistisch aan tafel. ‘Het wordt niet alleen maar leuk. Het verduurzamen van onze woningen gaat geld kosten. We zullen zelfs huizen moeten afbreken, maar we moeten door de zure appel heen bijten.’ Ondanks de grote opgave zet Hans Haring (Woerden) hoog in qua ambitie; per 2030 wil hij een CO2-neutrale woningvoorraad én van het aardgas af.

Ook stelt Haring dat het vanuit praktische overwegingen verstandig is om de woningvoorraad te verduurzamen. Binnenkort moeten immers veel huurwoningen gerenoveerd; dat is een ‘natuurlijk moment’ om ze dan meteen te verduurzamen.

‘We kunnen ons meer verplaatsen in bewoners’

Om de bewoners mee te krijgen moet je beseffen dat elke bewoner in een andere doelgroep zit, en elke doelgroep weer een ander belang heeft, aldus de wethouders. ‘We zouden ons als gemeente meer kunnen verplaatsen in de bewoner. En ons de vraag durven stellen: wat levert het hem of haar direct op?’ stelt wethouder Varkevisser (Zeist).

Groepsaankopen van zonnepanelen tegen gereduceerd tarief, aangekondigd via een gemeentelijke brief, dat is volgens Woerden een handig instrument om de bewoners enthousiast te maken. Zo ook de inzet van social media om starters te bereiken die net een huis gaan kopen. Dit soort maatregelingen zijn zeker belangrijk voor de particuliere koopsector.

Kosten van verduurzaming

Toch blijven de kosten voor het energieneutraal maken van de huizen een hobbel voor de gemeente en woningcorporaties. Wie betaal dit en hoe kunnen de kosten lager worden? Er wordt gesteld dat de businesscase voor energieneutraal bouwen goedkoper wordt naarmate bouwers meer huizen tegelijkertijd verduurzamen, bij voorkeur tijdens renovatierondes.  Verder is het soms een uitdaging om deskundige installateurs te vinden om de huizen te verduurzamen. 

De energieloketten komen ook nog ter sprake als ondersteuning van de verduurzaming van de huizen. De wethouders erkennen de meerwaarde van de lokale benadering maar uiteindelijk willen ze ook regie zien vanuit het Rijk. Maar ze beseffen tegelijkertijd dat er een grote regierol bij de gemeente ligt als verbinder. Als zij  hun schouders er niet onder zetten, wie dan wel? Begin daarom bij het ‘laaghangend fruit’, waaronder de corporatiewoningen, zeggen de wethouders.

Focus op het goede

Momenteel zijn er in een wijk in Woerden pilots gaande met 39 woningen om van het aardgas af te gaan. De eerste conclusies volgen volgend jaar. Maar Woerden toont veel bestuurlijk lef door de eerste stappen naar aardgasloze huizen te zetten.

Om de goede energie en vaart te behouden zou men daarom nu het best kunnen focussen op wat goed gaat binnen de verduurzamingsopgave in hun woningvoorraad. Leer van de eerste pilots en vorm samenwerkingsallianties met andere gemeenten en woningcorporaties.

Wethouder en Stookjerijk ambassadeur Hans Haring sluit de discussie af met een mooie bevinding. ‘Vijf jaar geleden ervoer ik Stookjerijk nog als een competitie: wie is het duurzaamst? Nu is bijna iedereen bezig met verduurzaming en zijn we in de fase dat we van elkaar kunnen leren, al blijft het maatwerk.’