In de provincie is de ambitie voor 50.000 woningen naar Nul-op-de-meter omarmd door de Natuur en Milieufederatie Utrecht (NMU), Provincie Utrecht en Economic Board Utrecht. In september 2014 organiseerden zij een grote bijeenkomst hierover. Bijna alle gemeenten in de provincie Utrecht tekenden de Deal Stroomversnelling Koop, waarmee zij aangaven ook de koopsector, dus woningeigenaren, te motiveren hoogwaardige NOM-renovaties door te voeren. Gemeenten werken aan geschikt beleid hiervoor, denk aan welstand en vergunningen. Ook legden gemeenten geld bij elkaar om bouwers tegemoet te komen in de hoge aanloopkosten, zie het NOMMIF-fonds.
Voor de huursector biedt de nieuwe woningwet veel perspectief om mooie afspraken te maken. De NMU doet suggesties voor een ambitieuze duurzaamheidsparagraaf in de jaarlijks op te stellen prestatie-afspraken. Wij suggereren heel specifieke afspraken op te nemen over Nul-op-de-meter-renovaties, wijkaanpak (huursector in relatie tot de koopsector), opzetten van gedragscampagne, waterzijdig inregelen (zowel voor woningen met individuele ketels als woningen met blok- of stadsverwarming), toepassen circulaire economie bij sloop-nieuwbouw en bij renovaties, professionalisering van huurders en het goed inrichten van monitoring en communicatie.
Hieronder lees je hoe we dit zien. We gaan graag in gesprek met gemeenten, huurdersorganisaties en woningcorporaties om dit mee vorm te geven!
Nul-op-de-meter renovaties
In de provincie Utrecht hebben verschillende partijen een doelstelling geformuleerd om in 2020 50.000 woningen (huur en koop) te hebben gerenoveerd naar Nul-op-de-meter. Om deze doelstelling te halen, is de inzet van woningcorporaties, maar ook gemeenten en huurders, onmisbaar. Hieronder een aantal suggesties voor zaken die de drie partijen zouden kunnen afspreken.
Woningcorporaties doen bij elk renovatieproject onderzoek naar de haalbaarheid van Nul-op-de-meter. Vooral bij eengezinswoningen gebouwd tussen 1950 en 1980 is de kans groot dat de investering kan worden terugverdiend middels de EPV. Maar ook voor andere bouwjaren en gestapelde bouw zijn concepten in ontwikkeling. Woningcorporaties berekenen de businesscase en communiceren met huurders en gemeente over de mogelijkheden.
Gemeente en woningcorporaties brengen in kaart welke wijken en blokken woningen het meest kansrijk zijn om op korte termijn al te renoveren naar Nul-op-de-meter. Daarnaast wordt een routekaart voor langere termijn voorbereid.
Elke woningcorporatie doet in het komend jaar minimaal één experiment met Nul-op-de-meter. Woningcorporaties, gemeente en huurders maken afspraken over een onderling leertraject naar aanleiding hiervan.
Er wordt een wijk geselecteerd die in 2030 geheel Nul-op-de-meter is. Inclusief openbare ruimte.
Alle nieuwbouwprojecten zijn Nul-op-de-meter. Met de beperkte extra investering (ten opzichte van wat wettelijk al verplicht is), en de extra hypotheekruimte die geboden wordt, is dit een vanzelfsprekendheid.
De ambitie Nul-op-de-meter wordt gekoppeld aan de doelstelling ‘betaalbaarheid’.
Bij toewijzen van woningen aan huurders wordt niet alleen gekeken naar de huur maar ook naar de hoogte van de energierekening. In het aanbod van de woningen wordt hierover gecommuniceerd.
Gemeente maakt met stakeholders, waaronder woningcorporaties en huurders, procesafspraken rondom het vormgeven van de routekaart naar een energieneutrale gemeente.
Alle niet NOM-renovaties, zijn wel ‘NOM-ready’. D.w.z. op termijn aan te passen naar NOM.
Indien nodig neemt gemeente een rol in (financiële) risico-afdekking.
Gemeente zorgt voor passend vergunningenbeleid.
Huursector in relatie tot koopsector
Bij het uitponden van woningen worden woningen eerst door de woningcorporatie gerenoveerd. Dit om te voorkomen dat woningcorporaties hun energiedoelstellingen halen (mede) door het uitponden van de meest energie-onzuinige woningen. Ervaringen elders laten zien dat dit financieel voor de woningcorporatie én voor de toekomstige eigenaar financieel voordelig uitpakt.
Bij wijkaanpakken waar naast huurwoningen, ook koopwoningen staan, krijgen de woningeigenaren de gelegenheid om aan te haken bij de renovatie die de woningcorporatie vormgeeft.
Gedragscampagne
Door inzet van gerichte voorlichting met bijvoorbeeld energiecoaches en energieboxen is al snel 10 a 15% energiebesparing te behalen per huishouden. Gemeente en woningcorporaties zetten een gedragscampagne op om de huurders te helpen bij gedragsverandering en het nemen van eenvoudige maatregelen.
Huishoudens met eigen cv-ketel
Woningcorporaties nemen het waterzijdig inregelen op, in hun onderhoudscontracten met aannemende bedrijven. Er wordt bij voorkeur gewerkt met bedrijven die het OK-CV label voeren. In de gevallen waar tijdens het bezoek van de onderhoudsmonteur de maatregel cv optimalisatie en/of waterzijdig inregelen wordt aangevinkt, wordt er ook gehandeld. Een installateur wordt ingeschakeld om te komen optimaliseren en inregelen. Vanaf het moment dat de contracten zijn aangepast, worden zo in maximaal twee jaar tijd alle huishoudens met eigen cv-ketel geoptimaliseerd en ingeregeld. Dit betekent meer betaalbare woningen, meer comfort, minder energieverbruik en installaties die langer meegaan.
Blok- en stadsverwarming
Bij stads- en blokverwarming blijkt dat energielasten vaak ongelijk en oneerlijk verdeeld worden, en installaties over het algemeen niet of verkeerd zijn ingeregeld – waardoor het gefactureerde bedrag hoger is dan nodig. Afgesproken wordt dat woningcorporaties op moment van renovaties ervoor zorgen dat de installatie goed waterzijdig worden ingeregeld. In de eerste helft van 2016 stellen de woningcorporaties een plan op waarmee inzichtelijk wordt gemaakt hoe in vier jaar tijd (dus uiterlijk 2020) ALLE complexen met blok- of stadsverwarming correct zijn ingeregeld en facturering juist gebeurt. En hoe monitoring plaatsvindt op dit onderwerp. (Voor inhoudelijke achtergrond over punt 1.4 en 1.5 wordt verwezen naar Bijlage 1.)
Circulaire economie
Bij sloop-nieuwbouw wordt optimaal ingezet op het sluiten van de kringlopen in de regionale bouwsector. Voor ondersteuning en expertise kunnen woningcorporatie en gemeenten aansluiten bij Cirkelregio Utrecht. Een samenwerking tussen USI, EBU, NMU, provincie Utrecht, gemeente Utrecht en Amersfoort en U10.
Gemeente en woningcorporaties vragen de markt om, ook de NOM renovaties, circulair uit te voeren. Te beginnen met een pilot in 2016.
Professionalisering huurders
Om huurders een goede positie te geven in de onderhandelingen met woningcorporaties en gemeente, is het belangrijk hen professioneel te ondersteunen. Ook op het gebied van duurzaamheid. Hier komt budget voor beschikbaar.
Monitoring en communicatie
Woningcorporaties nemen de voortgang van hun energiebesparingsopgave op in hun jaarverslag. Gemeente en woningcorporaties informeren de gemeenteraad en de huurdersorganisaties jaarlijks over de voortgang en presenteren hun plannen voor het komende jaar en op weg naar een klimaatneutrale gemeente met concrete tussenstappen.
Zie voor een toelichting op de NOM-kansenkaart.